PRONKSTUKKEN | Atlas Minor (kleine atlas)
De Atlas minor is gedrukt in 1607. Het betreft een atlas met kaarten van Gerardus Mercator en Jodocus Hondius.
De beschrijvingen zijn vervaardigd door Jodocus Hondius. De atlas heeft 153 kaarten. De huidige kaart (nr. 70) laat de gebieden Gelria ducatus (hertogdom Gelre), Zutphaniae comitatium (graafschap Zutphen) en Overissel dominium (gewest Overijssel) zien. Stadsarchief Kampen, Latijnse bibliotheek, L171.
Jodocus Hondius
Joost de Hondt is geboren op 17 oktober 1563. Hondius’ opleiding en jeugd vertonen veel overeenkomsten met zijn landgenoot Mercator. Joost de Hondt wordt geboren in het West-Vlaamse Wakkeren en volgt een humanistische opleiding in Gent. Op eenentwintig- of tweeëntwintigjarige leeftijd vertrekt of vlucht Hondius naar Engeland, hetgeen grote invloed op zijn carrière heeft gehad. De reden van vertrek had te maken met de overgave van Gent op 17 september 1584 aan de hertog van Parma, landvoogd der Nederlanden (1579-1588).
In zijn Engelse periode (1584 of 1585-1593) komt Jodocus in aanraking met Engelse ontdekkingsreizigers en geleerden, zoals Richard Hakluyt, Francis Drake, Thomas Cavendish, Martin Frobisher, John Davis en Walter Raleigh. In deze periode leert hij ook de methoden van Mercator kennen, voornamelijk via John Dee: vriend en correspondent van Gerardus Mercator. Waarschijnlijk heeft Hondius Mercator persoonlijk nooit ontmoet. Om in levensonderhoud te kunnen voorzien oefent Jodocus het beroep uit van stempelsnijder voor een drukkerij; hij beoefent de kunstgravure (portretten en illustraties) en vervaardigt kaarten. In Engeland produceert hij twee werken die voor de eeuwigheid aan zijn naam zijn blijven verbonden: een kaart van de expedities van Drake en Cavendish (1590) en hij heeft samen met Emery Molyneux de eerste Engelse globe voltooid (1592). Tijdens de productie van de globe komt Hondius in aanraking met de theorie van de Mercatorprojectie en het nieuwste werk van Wright; de zeekaarten met de alleszeggende titel: Certaine errors in navigation.
Na het verblijf van Hondius in Engeland vestigt hij zich definitief in Amsterdam (1593-1612). Ondanks zijn prestaties in Engeland zal Hondius voor ons het meest bekend zijn uit de periode, waarin hij de concurrentie strijd aangaat met Willem Janszoon Blaeu, de vader van Johannes en Cornelius. In zijn Amsterdamse periode in zijn drukkerij de Wackeren Hondt in de Kalverstraat vervaardigt hij verscheidene kaarten en atlassen, waaronder de Europakaart, Ptolemaiosuitgave, Gerardi Mercator Atlas, de kaart van de christelijke ridder en verscheidene globes en uiteindelijk ook de Atlas minor.
Nadat Hondius de atlaskoperplaten van de kleinzoon van Gerardus Mercator had gekocht, begint hij deze te drukken tot een atlas en voegt verbeterde kaarten toe. Het doet deze atlas dan ook meer recht om een Mercator-Hondius-atlas te noemen, in plaats van enkel een Mercator atlas. In 1606 vindt de uitgave van de Gerardi Mercator atlas plaats. Op 15 maart 1607 zijn alle atlassen verkocht. In 1607 wordt de Atlas minor Gerardi Mercatoris gedrukt en verkocht. De redenen voor deze kleine uitgave beschrijft Hondius in zijn voorwoord: de atlas is bedoeld voor mensen die geïnteresseerd zijn in de geografie en de grote atlas te duur of te onpraktisch vinden.
Op 17 of 18 februari 1612 op 48 jarige leeftijd sterft Jodocus Hondius. Hij laat op dat moment drie kinderen na: Jodocus jr., Henricus en Elizabeth. Zijn beide zonen zetten het werk van Jodocus sr. voort in vaders drukkerij. Elizabeth trouwde voor de dood van Jodocus sr. met de latere cartograaf Johannes Janszoon, Janszoon bleef in het Hondius atelier werken.